اظهارنامه مالیاتی قانونی : می دانیم که مالیات به عنوان سهم اهدایی هر فرد در سازندگی کشورش، مبلغ مشخصیست که به صورت سالیانه و با توجه به سطح درآمد او از وی دریافت شده و با رسیدن به مبلغی قابل توجه در راه تأمین هزینه‌های عمومی یا حفظ منافع این سرزمین در حوزه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد .
به صورت کلی در کشورمان دو روش برای رسیدن به مبلغ سود خالص سالیانه هر فرد و محاسبه میزان مالیاتی که باید پرداخت کند وجود دارد :
– علی الرأس کردن مؤدی به معنای تعیین میزان مالیات وی از سوی کارشناسان این سازمان و
– خوداظهاری که در حقیقت اعتماد به ادعای این افراد در بیان میزان درآمدشان در سال گذشته می باشد .

با توجه به اینکه امروزه علی الرأس کردن از شیوه های منسوخ تعیین مالیات – حداقل در سیستم های پیشرفته مالی – بوده و دردسر یا هزینه های جانبی آن در همه موارد برای دولت ها مقرون بصرفه نیست ، خوداظهاری روشیست که امروزه به منظور تخمین میزان صحیح و منصفانه مالیات مورد استفاده قرار می گیرد .
از این روی قصد داریم تا در ادامه این یادداشت به این سوالات که ” اظهارنامه عملکرد دقیقاً چیست ؟” “چگونه اظهارنامه مالیاتی قانونی و بدون جریمه ای را ارسال کنیم ؟ ”  “جریمه های آن در چه شرایطی کاهش یافته و مهلت ارسال این نامه تا چه زمانی می باشد ؟ ” پاسخ دهیم .

اظهارنامه مالیاتی قانونی

گفتیم که خود اظهاری به معنای بیان مقدار دقیق درآمد یک شخصیت حقیقی یا حقوقی در سال گذشته مالی می باشد که طی آن اداره مالیات مبلغی را به عنوان سهم قابل پرداخت فرد یا مجموعه مذکور تعیین می نماید . از آنجایی که این بیانات مستلزم ارائه برپایه مستندات قابل قبول بوده و وجود واسطه ای رسمی ، مشترک و قابل اندازه‌گیری برای همگان الزامیست ، این اظهارات در قالب کارنامه مالی یک سال گذشته به سازمان های ذیصلاح ارائه می شود .
پر‌واضح است که در صورت عدم برپایی اظهارنامه روی بستری از گزارشات دوره ای ، افراد فراوانی میزان درآمد واقعی خود را که تخمین آن یکی از خدمات حسابداری است کتمان می کردند .

در خصوص اظهارنامه مالیاتی چه عاملی سبب جریمه شدن ما می شود ؟

به صورت عادی انتظار اداره مالیات از مؤدیان مذکور بیان میزان دقیق درآمد و مبلغی که باید پرداخت کنند می باشد . با مبنا قرار دادن صدق کلام و رفتار مؤدیان ، پس از اینکه اظهارنامه ها توسط ایشان تسلیم شده و مطالبی دال بر میزان درآمدها ، هزینه ها ، استهلاک دارایی ها ، حقوق کارمندان و … ارائه گشت ، چنانچه مغایرتی خاص یا ایرادی در بیانات این افراد نبود (صحت مطالب اثبات شده ، مدارک کامل بوده و در ثبت دفاتر و اظهارنامه تخلفی صورت نگرفته باشد) مبلغ مشخص شده با کسر معافیت های گوناگون دریافت می گردد .

این درحالیست که در هر حالتی به جز توضیحات فوق که به عدم تسلیم یا پذیرش اظهارنامه مالیاتی ختم شود ، ممیزین هر حوزه وارد عمل شده و با علی الرأس کردن متخلفین ، مبلغی را که به نظر خود صحیح است را دریافت می کنند .
با توجه به این توضیحات بدیهیست که با علی الرأس گشتن هیچ تضمینی بر منطقی تعیین شدن مقدار مالیات نبوده و هر عددی که در نظر گرفته شود مستلزم پرداخت شدن می باشد ، لذا ارائه اظهارنامه در وهله اول و توجه به نکات پرکردن آن در قدم بعد مهمترین اقدامات به منظور عدم گرفتاری در این دام و محرومیت از دریافت معافیت های مالیاتی می باشد .

جریمه های عدم تسلیم اظهارنامه

به طور خلاصه می توان گفت که جریمه غیر قابل بخشش عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در زمان مقرر۳۰ درصد مالیات به تعویق افتاده برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل و۱۰ درصد مالیات متعله یا دیر شده برای سایر مودیان می باشد.
در صورت مشخص شدن مالیات و عدم پرداخت آن ، جریمه مالیات ابزاری به ازای هر ماهی که از موعد پرداخت آن می‌گذرد ۲.۵ ٪ کل مبلغ مورد نظر افزایش می یابد .
عدم تسلیم ترازنامه ، حساب سود و زیان یا دفاتر قانونی پلمپ از سوی افراد مکلف به نگهداری دفاتر قانونی به ممیزین حوزه محل اشتغالشان معادل ۲۰% از مبلغ کل را به عنوان جریمه در پی خواهد داشت .

به طور کلی پاسخ این سوال مثبت است ، البته ناگفته نماند که در مواردی قانون شکنی‌های مالیاتی مؤدی آنچنان چندجانبه و گسترده شده است که کاری از دست یک شرکت حسابداری هم برنیامده و بخشش یا تقلیلی در کار نخواهد بود .
این در حالیست که به منظور ترغیب مودیان به پرداخت هرچه سریعتر بدهی های خود ، معمولاً شرایط و بخشنامه هایی برقرار و صادر می شوند که بتوان جریمه های مذکور را کاهش داد .
به عنوان مثال در سال گذشته (۱۳۹۸) که رونق تولید نام داشت ، اداره کل امور مالیاتی سراسر کشور به منظور حمایت از کالا و تولیدکنندگان ملی شرایطی را فراهم آورد تا طی آن مودیان جریمه شده بتوانند با پرداخت مبالغی تا تاریخ های مشخص ، از درصدی معین تا کل جریمه خود را نپردازند .

مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی

پیشتر عرضه داشتیم که مؤدیان موظفند تا اظهارنامه مالیاتی خود را به صورت سالانه (گزارش عملکرد خود از اول فروردین تا پایان اسفند ) ارائه دهند . طبیعیست که تا این سال شمسی به طور کامل به پایان نرسد امکان ارائه گزارشات آن وجود ندارد ، در نتیجه اظهارات هر سال در سال بعدی تسلیم شده و مورد بررسی قرار می گیرد .
به صورت عادی مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی از اول اردیبهشت تا آخر تیرماه هر سال می باشد که عدم رسیدگی به آن در موعد غیر مقرر پذیرفته نبوده یا با جریمه همراه است .

با این حال با شیوع ویروس کرونا در زمستان سال ۱۳۹۸ و بر هم خوردن نظم مالی بسیاری از افراد و شرکت های مشمول پرداخت مالیات ، افراد و مقامات تصمیم گیرنده در خصوص امور مالیاتی کشور با صدور بخشنامه‌ای موعد پرداخت مالیات های ارث ، حق واگذاری محل – ماده اجاره املاک ، صاحبان مشاغل ، اشخاص حقوقی ، انحلال و منافع را به مدت ۲ ماه تمدید کرده و عملاً مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی سال ۹۸ را تا پایان شهریورماه به عقب انداختند .
گفتنیست که در بندهای بعدی این بخشنامه تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دوره اول ( بهار ) سال  ۹۹ و پرونده هایی که مهلت رسیدگی به آن ها از اول اردیبهشت تا آخر تیر ۹۹ منقضی می شوند نیز دو ماه تمدید شده اند .

چگونه اظهارنامه مالیاتی قانونی و بدون جریمه ای را ارسال کنیم ؟

همانند هر امر اداری دیگری که دارای سازوکار مشخصی بوده و دستورالعمل استانداری برای آن تعریف شده است ، انجام دقیق و مو به موی بندهای قانونی موجب تسهیل و تسریع امور شده و تخطی از آن به جریمه و ایجاد گره در روند کار می انجامد . از این روی می توان گفت که دانلود فرم اظهارنامه از سامانه عملیات الکترونیکی مودیان نخستین گام برای تسلیم اطلاعات مالی و مالیاتی به طرزی صحیح می باشد . در گام بعدی و با نصب نرم افزار اظهارنامه مالیاتی ، اطلاعات درخواستی به طریقی که مطلوب است در سامانه ثبت می گردد .

درج اطلاعات هویتی مودی ، تکمیل جداول ، چاپ و بررسی اطلاعات وارد شده در نسخه پیش نویس قدم های بعدی خوداظهاری می باشد . با اطمینان از صحت داده ها ، اطلاعات مذکور را ثبت نهایی کرده و کد رهگیری را دریافت می کنیم . در همین رابطه صدور قبض مالیات به صورت الکترونیکی و پرداخت آن از طریق سامانه شاپرک نیز آخرین مرحله ارائه این اطلاعات می باشد که چنانچه درست و اصولی انجام پذیرند این روند به صورت قانونی و بدون جریمه طی خواهد شد .

در نهایت لازم به ذکر است که با وجود پیچیدگی و حساسیت های این کار ، لزوم بهره مندی از تجارب و دانش یک مرجع مطّلع به خوبی حس می شود ، مرجعی نظیر تراز ارقام آرین که با سال ها فعالیت مستمر در این حوزه به همه ریزه کاری‌های آن مسلّط بوده و عملاً رویدادی به غافلگیری یا به چالش کشیده شدن کارشناسان آن نمی انجامد .