حسابرسی بیمه‌ای

حسابرسی بیمه‌ای ، بازرسی بیمه ای روندی از مجموعه فرآیندهای سازمان تأمین اجتماعی است که در آن بازرسان این سازمان ، بنگاه های اقتصادی ، شرکت ها و مؤسسات را یا با مراجعه مستقیم بصورت حضوری و یا با حسابرسی بیمه ای از دفاتر قانونی آن ها به منظور شناسایی نیروی کار و احقاق حقوق بیمه ای این افراد مورد بازرسی قرار می دهند.

حسابرسی بیمه‌ای

بر خلاف حسابرسی مالیاتی که بیشتر بر درآمد فعالان اقتصادی تمرکز دارد ، این نوع حسابرسی روی هزینه ها یا به عبارتی حسابرسی هزینه ای متمرکز است . حسابرسی هزینه ای تنها در حوزه هزینه های کار تمرکز داشته و به دایره سایر هزینه ها و درآمدها وارد نمی شود .

بازرسان سازمان تأمین اجتماعی بدین منظور تمامی مدارک مرتبط با هزینه ها را بررسی می کنند تا هزینه های مربوط به نیروی کار را  به خاطر تحقق حقوق بیمه ای آن ها شناسایی کنند.

گزارش بازرسان از دفاتر قانونی

بازرسان سازمان تمامی دفاتر قانونی بنگاه های اقتصادی را مطابق ماده ۴۷ قانون تأمین اجتماعی بررسی می کنند، بنابراین شرکت ها مطابق قانون باید با سازمان همکاری کنند . رسیدگی های سازمان بنا به ماهیتشان در زمان مشخصی صورت نمی گیرد ، به همین خاطر کارفرمایان باید آمادگی پذیرایی از بازرسان را در هر زمانی داشته باشند.

حل اختلافات بین تأمین اجتماعی و کارفرما

زمانی که این نوع حسابرسی برای یک کارگاه یا شرکت صورت گیرد و آن ها بدهی حق بیمه  را پرداخت کنند ، علاوه بر اینکه کلیه بدهی های قبلی حذف می شود به اختلافات بین کارگاه یا شرکت با سازمان هم تا تاریخ حسابرسی بیمه ای پایان می دهند.

انتقادات به حسابرسی بیمه‌ای :

برخی از شرکت ها و افراد با استفاده از ماده ۳۹ قانون تأمین اجتماعی به زمان حسابرسی بیمه ای و نحوه آن اعتراض می کنند ، در حالی که متن صریح این ماده موضوع دیگری را بیان می کند و هرگز برای موعد و دوره انجام این نوع حسابرسی محدودیتی را تعیین نکرده است . سازمان تأمین اجتماعی می تواند از زمانی که دفاتر قانونی یک شرکت حسابرسی نشده باشد اقدام به  بررسی آن ها بکند ، بنابراین ملاک برای این حسابرسی برطبق قانون ، تشخیص این سازمان است.

نحوه و زمان حسابرسی بیمه‌ای شرکت ها ی حقوقی :

در مورد شرکت های حقوقی حداقل تعداد سال لازم برای بررسی دفاتر قانونی این شرکت ها گذشت ۱۰ سال از مدت تأسیس آن ها می باشد (جز ۲ بند ز بخشنامه اصلاح دستور العمل بازرسی)

نحوه حسابرسی بیمه‌ای :

فرم های مخصوصی در ابتدا برای شرکته ا ارسال می شود و آن ها موظف به پاسخگویی به سوالاتی درباره دفاتر قانونی و اظهارنامه های مالیاتی در این فرم ها هستند . شرکت ها بعد از تکمیل فرم ها آن ها را به سازمان ارسال می کنند تا مرحله بعدی رسیدگی آغاز شود . موسسات حسابرسی تأمین اجتماعی با وارد کردن اطلاعات در چارچوب مذکور مربوطه و ارسال به شعبه ای که پرونده مطالباتی شرکت در آن رسیدگی می شود ، مقدمات رسیدگی به پرونده را فراهم می کنند . شعب با دریافت گزارشات مؤسسه حسابرسی به تعیین و اعلام بدهی حق بیمه ، به شرکت می کند .

در این زمان شرکت های حقوقی بر طبق قانون (ماده ۴۲ و ۴۳ تآمین اجتماعی) حق اعتراض به تعیین میزان بدهی و ارائه مدارک مربوطه را دارند .کلیه کارفرمایان می توانند یک نسخه از گزارش بازرسی را قبل از اینکه اعتراض آن ها در هیئت های بدوی و تشخیص مطالبات مطرح شود را در خواست کنند .

 مهلت پرداخت  بدهی حق بیمه پرداختی ناشی از حسابرسی بیمه‌ای:

حداکثر مهلت پرداخت بدهی از زمان حسابرسی یک ماه یا ۳۰ روز کامل می باشد و بعد از آن در هر مرحله ای چه برآورد یا قطعی باشد ، ماهانه ۲ درصد جریمه در پرداخت بدهی به مبلغ حق بیمه اختصاص می یابد.

در چه مواردی به حق بیمه حسابرسی شده از شرکت ها کسری تعلق می گیرد؟

  کلیه حقوق و دستمرد پرداختی به نیروی کار، مبالغ پرداختی به اشخاص حقیقی و حقوقی بابت اجرای قرارداد های پیمانکاری ماده ۳۸ قانون تأمین اجتماعی که سند تسویه ‌حساب آن از سازمان دریافت نشده باشد.

استثنائاتی در این نوع حسابرسی برای تعلق کسری بیمه وجود دارد که درصورت مشاهده در دفاتر قانونی به آن ها کاهش پرداختی تعلق نمی گیرد:

• بازخرید ایام مرخصی
• حق خانوار
• حق مأموریت
• حق همسر به کارکنان شرکت های دولتی
• انواع پاداش و عیدی
• سنوات
• دستمزد امام جماعت
• دستمزد حضور در جلسات مدیریتی
• تعمیر و تولید ماشین آلات
• خرید کالاهای مختلف (اجناس ، مواد ، تجهیزات)
• کمک هزینه در ایام بیماری ( مسکن و خوار و بار)
• هزینه های تبلیغات و چاپ
• هزینه های پرداختی به کارشناسان مختلف ( وکیل ، کارشناس رسمس دادگستری و گمرک)
• کلیه کرایه های پرداختی بابت دستگاه های سبک و سنگین
• هزینه های صادرات و واردات ( ترخیص و گمرک)
• کلیه حقوقی پرداختی به افراد شاغل یا بازنشسته کشوری ، بانکها و ….

علّت اطلاق نام بازرسی به جای حسابرسی به بررسی های سازمان تأمین اجتماعی؟

به دلایل متعددی ، از جمله این که وسعت مفهوم بازرسی که به مراتب گسترده تر  از مفهوم حسابرسی است و  همچنین  بازرسی بر خلاف حسابرسی تنها دفاتر قانونی شرکت ها را در بر نمی گیرد ؛ در ابتدای کار این سازمان تأکید مؤسسات حسابرسی آن بیشتر بر حسابرسی داخلی بوده است ولی با مرور زمان این وظیفه کمرنگ تر شده و بیشتر به سمت تجسس ، رفع ابهامات و کشف حقایق تمایل پیدا کرده است که به آن بازرسی می گویند ، چرا که بازرسی مفهومی به مراتب وسیع تر از حسابرسی داشته و روح قانون بر این بوده که بازرسی فقط شامل اسناد و مدارک نباشد .

در ابتدا در مؤسسات حسابرسی سازمان تأمین اجتماعی ، بیشتر تأکید بر حسابرسی داخلی برای سازمان بوده ،یعنی این مؤسسات به عنوان یک حسابرس داخلی به شعب ، دفاتر اسناد پزشكي ، بيمارستان ها و شركت هاي سازمان رفته  و حسابرسي داخلی را انجام می دادند ، به مرور زمان این وظیفه در  این بخش کمرنگ شده و  به سمت بازرسی از دفاتر قانونی رفت است .