شرح سیستم حسابداری :همانطور که در مقالات پیشین گفته شد ، ماهیت حسابداری به عنوان یک علم ، مهارت یا فعالیت اقتصادی ، جمع آوری همه داده ها و گزارش های مالیست که می تواند به اطلاعات تبدیل شده و تاثیر مستقیمی در تصمیم گیری های هیئت مدیره داشته باشد . در همین رابطه مهم نیست که حسابداری برای هسته یک دولت ، شرکتی چند ملّیتی ، مجموعه ای نوپا یا واحد صنفی کوچکی بکار گرفته می شود ، چرا که در مسیر مذکور این ثبت و ضبط اصولی همه تبادلات مالیست که مورد توجه بوده و سود اعمال صحیحش را به کارفرمایان می رساند .
شرح سیستم حسابداری
با توجه به این توضیحات ، بی دلیل نیست که حسابداری را « زبان تجارت » نامیده و با نام کامل تر Accounting Information System یا سیستم اطلاعاتی حسابداری از آن یاد می کنند ، چرا که هر آنچه که اینجا مورد توجه قرار گرفته و بکار بسته می شود ، اطلاعات است و بس ؛ در نتیجه مهمترین اقدام در حسابداری توجه به کوچکترین جزئیات خرید ، فروش و مبادلات مالیست که شالوده شکل گیری همین اطلاعات می باشد .
ما برای جمع آوری اطلاعات نیازمند روش و اسلوبی استاندارد ، جامع و مانع ، در دسترس (که در همه شرایط قابل پیاده سازی باشد) ، ساده و قابل فهم برای عموم کارمندان و همچنین سریع الاثر در ارائه نتیجه هستیم . زمانی که از جمع آوری اطلاعات صحبت می کنیم – با تلمیح به فیلمی قدیمی که شخصیت اصلی آن برای جمع آوری اطلاعات به همه دکه های روزنامه فروشی مراجعه کرده بود و روزنامه های اطلاعات آنان را بار می زد – نباید تنها لفظ “اطلاعات” مورد نظر ما باشد ، بلکه باید گزاره هایی ولو اندک که می توانند ارقام ستون های بدهکاری و بستانکاری را تغییر دهند گردآوری و محاسبه شوند .
پس از به دست آوردن این داده ها ، برای اینکه آن ها را تحلیل کرده و بتوانیم به صورتی هدفمند نتیجه ای کلی از آن ها بگیریم ، نیازمند سامانه ای برای سر و شکل دادن به آن ها هستیم ، سامانه ای که از عبارت ” سیستم یا خدمات حسابداری ” برای معرفی آن استفاده می کنیم . پس از ذکر این مقدمه و آگاهی یافتن از لزوم وجود چنین شاکله ای ، اینک به شرح سیستم حسابداری می پردازیم .
در شرح سیستم حسابداری باید گفت که این نظام هدفمند با استناد به :
- همه اسناد و فرمهای تبادل مالی مانند فاکتورهای فروش ، دفاتر چک و اسناد روزنامه ، رسیدهای انبار و … ،
- سوابق موجود از افراد ، روش و راهکارهایی که دفاتر معین و کل بخشی از آن هستند ،
- رویه های تجاری و دستورالعمل های استاندارد مالی که به منظور کنترل عملیات و حفاظت داراییها تعریف شده اند
و همچنین جمله اموری که به قرارگیری اعمال حسابداری در یک
چارچوب مستحکم و منظم تر کمک می کنند ، در پی استفاده از همه ارتباطات مجموعه و جهت دهی به آن ها در راستای تهیه اطلاعات فوق الذکر می باشد . در نهایت می توان این سامانه را نظامی برای جمع آوری اطلاعات بر حسب رویدادهای مالی ، ثبت ، طبقهبندی ، خلاصهسازی و تسلیم در قالب گزارشی جامع به افراد ذینفع تعریف کرد .
در شرح سیستم حسابداری و تعریف آن برای کسب و کاری خاص ، توجه به نوع حرفه یا صنعت آن از اهمیت بالایی برخوردار است ، چرا که اگر ماهیت یک شغل خدماتی بوده و در بخش ویژه ای بیشترین فعالیت را داشته باشد ، ممکن است که یک مجموعه تجاری ، به کلی فاقد آن باشد . پس حسابدار به عنوان طبیبی که در پی معالجه اقتصاد مریض یک شرکت است ، نمی تواند همان نسخه ای را برای یک مجموعه طراحی نرم افزار بپیچد که پیش از این برای یک کارخانه تولیدکننده مواد غذایی توصیه کرده است . در ادامه شاید نیاز به توضیح مفصل تری نباشد که چرا اینچنین است ! مسلماً فعالیت های یک کارخانه با وجود مواد اولیه ، مواد در شرف تولید ، محصولات نهایی ، مراحل بسته بندی ، اقدامات هزینه زا و اجتناب ناپذیر خط تولید و ده ها عامل دیگر ، از موارد تاثیر گذاری هستند که به هیچ عنوان در امور خدماتی آن ها را نخواهیم دید و بالعکس .
اندازه موسسه یا شرکت طرف قرارداد ما که به تنوع و یکسان نبودن حجم اطلاعات می انجامد نیز عامل دیگری در شرح سیستم حسابداری و تفاوت اظهارنامه عملکرد آن ها می باشد . سلسله مراتب سازمانی و استخوان بندی آن ، خواست و توقع هیئت مدیره از برپایی و استفاده از این روش ، محدودیت های دست و پا گیر یا خط قرمز های یک سازمان ، قوانین کلی ( که در همه کشورها متفاوت بوده ، اما اگر تنها در ایران فعالیت می کنید برای همگان یکسان است) ، توجه به اصول و راهکارهای تعریف شده و مهم حسابداری شرکت ها و همچنین استاندارد هایی که هر فرد برای خود تعریف کرده است نیز از دیگر عوامل مهم و تاثیر گذار در شرح سیستم حسابداری برای یک مجموعه می باشند .
پس از اینکه ما این سامانه را در مجموعه خود یا مشتریانمان برقرار کردیم ، قرار است چه اتفاقی بیافتد و نهایتاً خروجی این فعالیت ها چیست ؟ اگر بخواهیم به نقطه پایانی ماجرا سفر کنیم ، باید بگوییم که در پی اعمال این روش ها قرار است به گزارش های مالی برسیم . این گزارش های مالی شاید در ظاهر شبیه همان یادداشت های ناقص پیش از برپا داشتن این سیستم باشد ، اما درون مایه آن ها کاملاً با یکدیگر متفاوت بوده و در روش جدید که مخصوص کسب و کار مورد نظرمان طراحی شده است ، همه روزنه ها و راه های کاهش سود مجموعه شناسایی و بسته می شوند .
و اما کاربرد شرح سیستم حسابداری ؛ پس از اینکه انجام این امور روی غلتک افتاده و این سیستم بر همه قسمت های کار سایه افکند – یا به عبارتی بهتر آن ها را در بر گرفت – اینک گزارش هایی به دست مدیر کل می رسد که با در نظر گرفتن کوچک ترین تعاملات و داد و ستد ها ، حال و روز اقتصادی مجموعه را بازگو می کند . مهم نیست که این گزارش دارای پیامی مثبت است یا منفی ، نکته حائز اهمیت در آن این است که تصمیم گیرندگان می توانند سیاست های کلی مجموعه را بازنگری کرده ، و در مسیر بهبود وضعیت فعلی گام بردارند ( و حتی اگر خوب است ، آن را بهتر کنند) . از سویی دیگر این گزارشات به مراجع ذیصلاح دولتی – مانند اداره مالیات – نیز داده می شود تا در نهایت پرداختی منصفانه ای را برای این مجموعه در نظر بگیرند ؛ مبلغی که اگر به آن معترض هم باشیم ، می توانیم با استناد به مدارک جمع آوری شده در راه تقلیل آن قدم برداریم .
نظری وجود ندارد