آیین نامه های اجرایی مالیات

آیین نامه های اجرایی مالیات ، آیین نامه ها بیشتر به قوانینی گفته می شوند که یک مؤسسه ، شرکت و یا سازمان (دولتی یا خصوصی) به منظور نظم بخشیدن به فعالیت های درون سازمان خود تنها در موارد معدود و خاص آن ها را تهیه و اجرا می کند . این قوانین می توانند با هدف تسهیل در اجرای سایر قوانین یا در مواردی که برای آن ها قانونی تعیین نشده است وضع شوند . آیین نامه ها با اهداف ، خط مشی ها ، سیاست گذاری ها و برنامه های سازمان در تضاد نیستند و باعث ایجاد یکپارچگی و هم سو و هم جهت شدن فعالیت های سازمان در جهت رسیدن به اهداف تعیین شده می گردند .

در حقوق اداری برای اهمیت آیین نامه ها دلایل زیر را ذکر کرده اند :

• به مانند قوانین ایجاد حق و تکلیف می کنند
• از سوی مقامات عالی وضع می شوند
• از لحاظ تعداد از قوانین بیشتر هستند و نبود شان انجام فعالیت های سازمان ها را دچار مشکل خواهد کرد .

ویژگی های آیین نامه ها برای استفاده در فرآیند های سازمان :

ویژگی هایی چون انعطاف پذیری ، پی در پی بودن مواد ، بند ها ، تبصره ها ، مختصر و مفید بودن ، مکمل بودن با سایر قوانین و … سبب استفاده از آن ها در فرآیند های سازمان ها شده است .

آیین نامه ها به سه دسته تقسیم می شوند

• آیین نامه های اجرایی که به حکم قانون گذار برای تکمیل بعضی قوانین وضع می شوند و چون از دیگر قوانین نمی توانند مستقل باشند به آن ها آیین نامه غیر مستقل نیز می گویند .
• آیین نامه جایگزین قانون (تفویضی) مقرراتی هستند که با اجازه مستقیم قانون گذار توسط قوه مجریه تهیه و تدوین می شوند ولی در اصل تفاوتی با قانون ندارند .
• آیین نامه های مستقل که به موجب اصل ۱۳۸ قانون می توانند توسط مقامات اجرایی در حدود اختیاراتشان و در شرایط اضطراری در موضوعات مختلف وضع شوند .

حال که با مفهوم آیین نامه و نوع اجرایی آن آشنا شدیم به معرفی آیین نامه های اجرایی مالیات منتشر شده از سوی سازمان امور مالیاتی می پردازیم . سازمان مربوط نیز همچون دیگر ارگان ها آیین نامه های خود را در موارد خاص جهت استفاده توسط واحد های تحت امر منتشر می کند . در گذشته آیین نامه های اجرایی مالیات در تعداد کمتری تصویب می شدند ولی با اجرایی شدن قانون ارزش افزوده در کنار قانون مستقیم این پدیده ، تعداد آن ها افزایش یافت . قانون مالیات بر ارزش افزوده به دلیل نو پا بودن دارای نقایصی در اجرا و متن بود ، به علاوه قوانین مالیات های مستقیم هم در برخی موارد تحت تأثیر آن قرار گرفته و مشکلاتی را برای مجریان قوانین و فعالان افتصادی ایجاد کرده بود . همه این ها سبب شد تا سازمان مربوطه آیین نامه های اصلاحی را در چند بند و ماده برای رفع مشکلات تصویب کند . سازمان هم در مواردی که قوانین با گذشت زمان کارایی خود را از دست می دهند و یا توانایی تأمین نیازهای آن را ندارند ، آیین نامه های اجرایی مالیات اصلاحی را منتشر می کند تا نقایص آن ها برطرف شوند .

اگر به سایت این سازمان مراجعه کنید می توانید لیستی از آیین نامه های اجرایی مالیات را از تاریخ ۰۶/ ۰۹/ ۱۳۹۲تا تاریخ  ۱۹/۰۲/۱۳۹۷ را به همراه متن کامل مشاهده کنید . این لیست بیانگر اهتمام سازمان به اجرای قوانین و اصلاح آن ها می باشد . برای نمونه و آشنا شدن بیشتر با ساختار آیین نامه های منتشره توسط این سازمان به بیان جزئیات و مفاد آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ۲ ماده ۲۱۹ قانون مالیات های مستقیم مصوب ۳۱/۴/۱۳۹۴ که در تاریخ ۱۹/۰۲/۱۳۹۷ منتشر شده است بطور مختصر می پردازیم .

درآیین نامه شماره ۲۶۷۰۹ به منظور تسهیل در انجام امور مودیان ، نحوه واگذاری فعالیت های مالیاتی به بخش غیر دولتی در ۵ ماده و ۳ تبصره  با جزئیات بیان شده است .

• ماده یک شامل اصلاح و بیان معانی برخی لغات مبهم
• ماده دو فعالیت های مالیاتی قابل واگذاری را معرفی می کند
• ماده سوم شامل وظایف سازمان در واگذاری امور به بخش غیر دولتی است
• درماده چهارم وظایف بخش غیر دولتی با پذیرش انجام امور مالیاتی مشخص می شود
• ماده پنجم نوع هزینه پرداختی توسط مؤدی به بخش غیر دولتی را تعیین می کند

تبصره ها :

• تبصره یک از ماده دو : سایر فعالیت های مالیاتی که در ماده شماره دوم آیین نامه درج نشده اند با رعایت قوانین و مقررات به پیشنهاد سازمان مربوطه و با تصویب وزیر اموراقتصاد و دارایی می توانند به موضوعات قابل واگذاری به بخش غیر دولتی اضافه شوند .
• تبصره یک از ماده سه : سازمان مربوطه در صورت بروز هرگونه تخلف یا کوتاهی از سوی دفتر مربوطه می تواند مجوز دفتر را لغو و همکاری با آن را قطع کند .
• تبصره دو از ماده دو : تعیین کارمزد دفاتر خدمات مالی و یا تغییر در میزان آن بعد از کسب موافقت وزیر امور اقتصاد و دارایی با سازمان مالیاتی است .

در ماده دوم این آیین نامه امور نهادی و غیر نهادی قابل واگذاری به بخش خصوصی کاملاً مشخص شده است .

امور نهادی :

شامل شناسایی فعالان اقتصادی و واحد یابی آن ها ، تهیه محتوا و خدمات آموزشی به کارکنان و مؤدیان ، تقدیم برگه های مطالبه به مؤدیان تجزیه و تحلیل داده های مالی افراد می باشد .

امور غیر نهادی:

شامل ثبت نام مودیان در سامانه مالیاتی، ارائه کلیه خدمات مربوط به اظهار نامه های ارزش افزوده و  مالیات های مستقیم .

ارائه خدمات مربوط به هر گونه اعتراض ، درخواست و یا پیگیری فعالان اقتصادی از سازمان مربوطه

ارائه خدمات مربوط به لیست معاملات فصلی و مسیر تعیین شده برای پرداخت مستقیم مالیات توسط افراد به حساب تعیین شده از سوی سازمان

و در نهایت وظایف سازمان در ماده سوم در قبال این مؤسسات را مشخص می کند

• وظیفه نظارت بر این دفاتر برعهده سازمان امور مالیات است
• سازمان مربوط وظیفه دارد تا تقاضای صدور یا لغو مجوز این دفاتر بررسی کند
• سازمان موظف است تا تعهدات رسمی لازم هنگام صدور مجوز دفاتر را از آن ها اخذ کند